Người có trí tuệ là người như nào? 

Tử Lộ cho rằng: “Người trí tuệ có thể khiến người khác hiểu mình, người nhân đức có thể khiến người khác yêu thương bảo vệ mình.”

Tử Cống cho rằng: “Người trí tuệ có thể hiểu người khác, người nhân đức có thể yêu thương bảo vệ người khác.”

Nhan Uyên cho rằng: “Người trí tuệ có thể tự hiểu bản thân mình, người nhân đức có thể tự tôn tự yêu bản thân.”

Khổng Tử cho rằng: “Người trí tuệ gặp chuyện không bị mê hoặc, người nhân đức không ưu sầu, người dũng cảm không sợ hãi.”

Đức Phật dạy rằng: người có trí tuệ là người làm việc có suy nghĩ, cân nhắc trước sau. Bởi vì có suy nghĩ  cho nên có trí tuệ.  Người có suy nghĩ trước sau là người biết dùng tâm tập trung trở lại để thấy được sự việc ra sao. Tâm tập trung trở lại ở đây còn gọi là chánh niệm. Người ở chánh niệm không bị tác động của yếu tố bên ngoài. Cho nên Đức Phật khuyên chúng ta nên tu Giới-Định-Tuệ. 

Giới là gì? Giới- cơ bản là Giới hạn, mốc giới, hay điểm dừng. Đức Phật khuyên chúng ta nên dừng lại khi đủ, nên kiềm chế dục vọng bản ngã. Không nên tham lam, vì khi tham lam thì tâm sinh vọng tưởng. Sinh vọng tưởng thì tâm phiền não.

Định là gì? Định là định lực là tâm bất định, là cái tâm vô ngã, tĩnh lặng, hướng vào bên trong. Tránh khỏi vướng bận do tâm phiền lão. Đó là Tham Sân Si. Tham Sân Si là những vướng bận từ Vô Thỉ. Đức Phật nói có vô vàn pháp môn tu để đạt được chánh niệm, cụ thể có 84000 pháp môn tu. Tương ứng với 84000 phiền não trần lao của chúng sanh. Trong đó chỉ có một pháp môn là được giải thoát, hay con đường ngắn nhất để được chánh giác. Chúng sanh, hay con người hay vướng vào Buồn giận lo sợ Tiếc nuối, cho nên khó lòng mà đạt được giải thoát. Cho nên đức phật hướng dẫn rằng chúng ta muốn thành công được thì cần phải có niềm tin. Đức phật nói trong kinh Hoa Nghiêm rằng Niềm Tin là mẹ sinh ra tất cả các công đức Lành. Người mà không có niềm tin thì không có làm được việc gì cả, mà niềm tin có được phải dựa vào trí tuệ thì mới chánh giác. Vì Đức Phật nói rằng, người tin ta mà không hiểu ta thì người đó thành ra phá ta. Cho nên cần phải hiểu, phải biết, phải có trí tuệ. Nếu không thì lại trở thành niềm tin mù quáng.

Tuệ là gì? Là khi chúng ta biết dừng lại nhìn vào bên trong, không chịu chi phối tác động của tham sân si, không còn tác động của bên ngoài thì suy nghĩ của chúng là về một vấn đề nào đó được thông suốt mạch lạc. Đó là trí tuệ nguyên thủy cao nhất của người tu hành.

Trí tuệ ở đây không tự nhiên mà có. Nó xuất phát từ tâm mong cầu đạt được chánh niệm và giải thoát. Trí tuệ cao nhất là Đức Phật Thích Ca.